Alien Quadrilogy

Swego czasu dostępny był w sprzedaży zestaw zawierający wszystkie 4 części Obcego. Każda z płyt miała 2 wersje filmu: kinową i reżyserską/specjalną. Całkiem niedawno udało mi się nabyć w Empiku wszystkie filmy, z tymże sprzedawane osobno, bez płyt dodatkowych, za mniej więcej 30zł/szt. W niniejszym wpisie mam zamiar skupić się na wrażeniach z wersji reżyserskich/specjalnych.


Alien – Director’s Cut

Gdy po raz pierwszy oglądałem Obcego, a było to gdzieś w połowie lat ’90, miałem do dyspozycji tylko pożyczoną kopię na kasecie VHS. Obraz był niewyraźny, a dźwięk skopany do tego stopnia, że w zasadzie było słychać tylko lektora i część oryginalnych dialogów (no i wrzaski obcego). Zarówno mój ówczesny wiek (ok. 11 lat, jak mnie pamięć nie myli), jak i sama jakość nagrania, nie pozwoliły mi docenić filmu. Dopiero później, po obejrzeniu kopii z pełnym udźwiękowieniem, wciągnąłem się na dobre.

Wersję reżyserską miałem okazję zobaczyć w kinie i prawdę mówiąc, nie zdawałem sobie sprawy z tego, ile różnic w stosunku do oryginału zawiera. Oryginalna wersja buduje klimat do praktycznie każdej sceny, tym samym wydłużając je wszystkie. Jeśli ogląda się tak paskudną kopię, jak ja na początku, to zrozumiałym jest, że film zwyczajnie się wlecze. Z pełnym udźwiękowieniem nie ma już takiego wrażenia, gdyż muzyka sprawia, że dreszcze chodzą po plecach, a widz boi się tego, co się stanie. W wersji reżyserskiej wiele z tego budowania klimatu w poszczególnych scenach zwyczajnie wycięto. Sam reżyser twierdzi, że chciał filmowi nadać dużo większą dynamikę poprzez usunięcie tych fragmentów. Czy się udało? Śmiem twierdzić, że tak. Faktycznie odczułem, że ogląda mi się Aliena dużo „szybciej”.

Poza tym, że tu i tam coś ucięto, Ridley Scott zdecydował się też na dodanie tego i owego. Mamy kilka dodatkowych dialogów oraz scen, z których najbardziej w pamięć zapadły mi: wiszący nad Brettem obcy, oraz Ripley, która w trakcie ucieczki trafia do czegoś, co wygląda na zaczątek gniazda potwora. Żeby było ciekawiej, wersja reżyserska (i tylko ona) przyczynia się do pewnej nieścisłości w Aliens, ale to wyjaśnię dalej.

Ciekawa jest wizja statków w tym filmie. W Star Treku były fantazyjne kształty, w Battlestar Galactica (akurat tu mam na myśli stare odsłony, ale sam design był podobny i w serialu z 2004) smukłe myśliwce, Star Wars miało coś pośredniego między dwoma wymienionymi tytułami, a Alien? Alien raczy nas wizją potężnego, niezgrabnego, topornie poruszającego się kloca, jakim jest Nostromo. Jego wahadłowce wcale nie są lepsze. O dziwo, pomimo modernizacji technologii w kolejnych częściach, udało się w statkach zachować coś z klimatu oryginału. Jak dla mnie – brawa za inwencję, bo to naprawdę jest coś innego.

Podsumowując, Alien jest filmem grozy na najwyższym poziomie. Warto zapoznać się z obydwoma wersjami, by mieć szczegółowy obraz całości. Pomimo upływu lat, Obcy straszy równie skutecznie, co kiedyś. Polecam.


Aliens – Special Edition

Obcy: Decydujące Starcie (ech, te polskie tłumaczenia...) jest filmem diametralnie różnym od swego poprzednika. Dzięki niemu też dowiedziałem się, że w ogóle istnieje takie zjawisko, jak wersja reżyserska.

James Cameron pokazał, że ma odwagę robić filmy po swojemu. Zamiast naśladować Scotta i jego horror, zrobił film akcji. Owszem, tu też można podskoczyć ze strachu, jednak straszenie nie jest już celem samym w sobie, jak to miało miejsce w pierwowzorze. Obcych jest dużo więcej, kule lecą we wszystkich kierunkach, żołnierze panikują, a królowa zalicza swój debiut.

Wspomniałem o tym, iż wersja reżyserska pierwszej części powoduje pewną nieścisłość. Alien ujrzał światło dzienne w 1979, Aliens opanowali świat w 1986, Alien DC został wypuszczony około 2003, w której to wersji Ripley widzi zalążek gniazda. Z kolei w obu wersjach Aliens, słyszy się dialog Gormana i Ripley w trakcie takiej scenki: żołnierze wchodzą do gniazda, jego ściany widać przez kamery. Gorman pyta, co to jest, a Ripley odpowiada, że nie wie. Gdyby brać pod uwagę oryginalnego Aliena, zgadza się, nie widziała czegoś takiego na oczy, jednak w wersji DC jest inaczej. Spoglądając na roczniki poszczególnych wydań, nic w tym dziwnego. Poza tym jest to drobiazg, nie wpływający na odbiór całości.

A jak się mają obie wersje Aliens względem siebie? Tutaj krótka piłka: liczy się tylko wersja specjalna/reżyserska. Wersja kinowa wygląda przy niej na wykastrowaną. Dodano jakieś 17-20 minut do oryginału. Mamy tu więcej z przeżyć Ripley po przebudzeniu, dodatkowe ujęcia na statku żołnierzy, fragment z życia kolonistów na krótko przed atakiem obcych, czy moje ulubione sceny z karabinami, w trakcie których dochodzi się do ciekawych wniosków.

Aliens to kawał porządnego kina akcji w otoczce s-f. Jest godnym następcą filmu Scotta, choć całkiem innym.


Alien 3 – Special Edition

Niech mnie szlag... Z tym filmem mam prawdziwą zagwozdkę. Przez naprawdę długi czas byłem święcie przekonany, że największe ilości materiału wycięto z filmów Aliens i Terminator 2, a ich wersje reżyserskie były najdłuższymi, jakie widziałem. Byłem w wielkim szoku, gdy się dowiedziałem, że z trzeciej części Obcego wycięto... jeszcze więcej. Około 30 minut! Fakt, że przy wersjach reżyserskich kolejnych części Władcy pierścieni nie robi to specjalnego wrażenia, ale w momencie wydania Alien Quadrilogy i dowiedzeniu się o zawartości poczułem się, jakby mi ktoś młotem kowalskim w łeb przyłożył.

Moje pierwsze podejście do Alien 3 nie było udane. Film sprawiał wrażenie zrobionego na odwal i w moim mniemaniu niespecjalnie mu wychodziło naśladowanie pierwszej części cyklu. Z czasem go jednak polubiłem i doceniłem za inwencję oraz próby kreowania własnego klimatu.

Właśnie, o ile w podstawowej wersji są to tylko próby, o tyle wersja reżyserska może poszczycić się klimatem pełną gębą. Już sam początek – uratowanie Ripley, a następnie śmierć woła w rzeźni, czy widoki robactwa na każdym możliwym kroku robią dużo większe wrażenie, niż oryginał. Dodatkowo możemy zobaczyć kilka nowych ujęć nieprzyjaznej planety, na której znajduje się kolonia karna. Poza zmianą nosiciela (wół zamiast psa) dorzucono do filmu całą masę dialogów, wątek z próbą złapania obcego (i dopiero potem po pewnych wydarzeniach z tym związanych następuje powrót do zabicia go w sposób znany z pierwowzoru) oraz tła dla poszczególnych osób. Nagle okazało się, że postać chorego umysłowo Golica ma dużo więcej sensu i rację bytu jako taką! Jedyną zmianą, której nie zrozumiem, jest usunięcie narodzin królowej. W kinowym Obcym 3, kiedy Ripley skacze w płomienie na końcu filmu, z jej piersi wyrywa się wreszcie królowa, po czym obie giną. W SE Ripley skacze, ale królowa wciąż pozostaje w jej wnętrzu. Szkoda, bo scena była niesamowicie efekciarska.

Gdybym miał wybierać, którą wersję obejrzeć, zdecydowałbym się na wersję reżyserską/specjalną. Jednak po jej seansie warto byłoby na szybkiego przejrzeć zmienione w stosunku do kinówki sceny, np. z niespokojnym psem na moment przed narodzinami obcego, czy właśnie narodziny królowej z końcówki. Co prawda uważam, że Alien 3 nawet jako SE jest odrobinę gorszy od poprzedników, to wciąż jest filmem dobrym i wartym uwagi.


Alien: Resurrection – Special Edition

Gdy ten film wchodził do kin w 1997, udało mi się z bratem pomylić seanse i wylądowaliśmy na Home Alone 3, zamiast Obcym, ale nadrobiliśmy to niedługo potem.

Do Aliena 3 przekonywałem się długo, więc siłą rzeczy obawiałem się, że z czwórką pójdzie mi jeszcze gorzej. O dziwo – nie. Obcy 4 spodobał mi się już po pierwszym podejściu. Sęk w tym, by na ten film odpowiednio się nastawić. Przede wszystkim nie ma on tak ciężkiego klimatu, jakim charakteryzowały się #1 i #3. Bliżej mu do #2. Różnica polega na tym, że do postaci z Aliens człowiek się przywiązywał, a gdy po pierwszej konfrontacji z obcymi połowa marines gryzła piach, nie krył zaskoczenia i zastanawiał się, co się do cholery stało. W Resurrection postacie są niezłe, ale ich wykańczanie jednej po drugim nie powoduje emocji. Ot, ma się wrażenie, że widzi się napis w scenariuszu: tu xxx ginie.

Cholernie podoba mi się to, co zrobiono z Ripley i obcymi. Nie powielano na siłę schematów. Ellen bardziej przypomina obserwatora całej akcji, niż uczestnika (w porównaniu do reszty załogi), a połączenie jej genów z genami potworów zaowocowało kawałem twardszej niż dotychczas baby. Sami obcy kombinują dużo więcej, niż w poprzednich odsłonach, królowa ewoluuje, powstaje nowy gatunek – krótko mówiąc, cały czas coś się dzieje.

Pewnym zaskoczeniem jest dla mnie osoba Jossa Wheadona w gronie twórców tej części. Nie będę wyrokował, czy to dobrze dla filmu, czy nie. Po prostu się zdziwiłem i tyle.

Reżyser w przedmowie twierdzi, iż wersja reżyserska filmu to ta, która trafiła do kin. Natomiast na DVD znajduje się wersja specjalna, przeznaczona tylko dla fanów. Podpisuję się pod tym twierdzeniem rękami i nogami. W poprzednich częściach zmiany wpływały na odbiór jako taki. Jeśli idzie o Alien: Resurrection, to której wersji się nie obejrzy, efekt będzie taki sam. Brak ciężkiego klimatu nie robi z niego gniotów pokroju AvP 1-2. Obcy 4 wciąż godnie reprezentuje serię i warto go zobaczyć.