Try as they will, and try as they might, who steals me gold won't live through the night.

Skoro mamy filmy o zabijających ślimakach, pająkach, potworkach z kosmosu, maglownicy, martwym pedofilu, laleczce opętanej przez ducha mordercy, czy dżinie, to dlaczego nie skrzat? Zwłaszcza, że podobnie jak w przypadku dżinów daje to pole do popisu w pokazywaniu złośliwości tych istot.

Leprechaun

Powiadają, że gdy złapiesz skrzata, musi pokazać ci, gdzie schował swoje złoto. Albo jeszcze lepiej: znajdziesz je na końcu tęczy. Tylko co, jeśli skrzat to złośliwa menda, która zabije każdego, kto utrudni odzyskanie złota?

Zanim najbardziej rozpoznawalnym, małym aktorem stał się Peter Dinklage, w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych był nim Warwick Davis, pomimo iż obaj panowie są w podobnym wieku. Jego pierwszą rolą był Ewok Wicket w Return of the Jedi. Z kolei ja pamiętam go od zawsze jako Willow z filmu o tym samym tytule. Tym razem pan Davis wciela się właśnie w złośliwego skrzata i towarzyszy serii niczym Robert Englund Koszmarowi z ulicy Wiązów.

Pierwszy Karzeł (jak przetłumaczono tytuł na polski) przywodzi na myśl mieszankę wielu filmów. Rozmiar antagonisty będzie budził skojarzenia z Laleczką Chucky. Miejsce akcji i jeden z dzieciaków to powtórka z Critters. Złośliwość w stosunku do ofiar to praktycznie Wishmaster (pomijając fakt, iż film o dżinie wydano po Karle), a poczucie humoru naśladuje Freddy’ego Kruegera.

Niestety, mimo tych wszystkich elementów ciężko mi polecić Leprechauna. Zabójstwa są mało wyrafinowane i niewiele ich w filmie. Gatunkowo zamiast slashera bliżej temu do komedii, jaką były czwarta i piąta odsłona Chucky’ego. Więc dlaczego w ogóle zawracać sobie głowę? Bo w jakiś sposób ilość kiczu i głupiej rozrywki jest dobrze wyważona. Część komediowa potrafi bawić, a teksty skrzata nie są tak suche i mdłe, jak to miało miejsce w Psycho Copie. Warwick Davis w roli potwora daje nie lada popis, co w zestawieniu ze świetną charakteryzacją i efektami na poziomie Gremlins może przypaść do gustu niejednej osobie. Dodatkowymi plusami są: wpadający w ucho motyw przewodni oraz młodziutka Jennifer Aniston. Co prawda nie mogę dać rekomendacji fanom gatunków, ale sam bawiłem się na tyle dobrze, że Leprechaun dostaje ode mnie: 4-.

Leprechaun 2

„She sneezes once, she sneezes twice, she'll be me bride when she sneezes thrice.” Tym razem skrzat-menda poprzysięga zemstę na pewnym rodzie. Za tysiąc lat weźmie sobie za żonę najładniejszą dziewczynę z rodziny, a każdego, kto stanie mu na drodze, zabije w wymyślny sposób.

Mam mieszane odczucia co do tej odsłony. Założenie fabularne jest dość zabawne, ale zawziętość skrzata jest opisana tylko w dialogach, w filmie słabo ją widać. Zupełnie, jakby on sam wolał skupiać się na głupich rymowankach i zabijaniu, niż faktycznym dowalaniu rodowi, który dał mu się we znaki. Taki obrót spraw powoduje, iż widowisko w wielu miejscach (zwłaszcza w pierwszej połowie) wlecze się. Na szczęście przeciwwagą są dość pomysłowe i groteskowe morderstwa. Potrafią wynagrodzić oczekiwanie.

Podobnie ma się warstwa aktorska. Warwick Davis świetnie się bawi, choć z jego ust lecą potworne bzdury. Natomiast główna dziewoja jest tak słaba w swej roli, że chce się przewinąć film. Pozostali wpadają dokładnie między tę dwójkę. Do efektów, charakteryzacji i muzyki nie sposób się przyczepić.

Czy warto zawracać sobie głowę Leprechaunem 2? Jeśli akurat nie mamy innego slashera pod ręką, oglądamy przy alkoholu i z ekipą, albo odrabiamy lekcję z historii gatunku, można się pokusić, ale szału nie oczekujcie. Moja ocena: 3-.

Leprechaun 3

Tym razem karłowi naraża się kilka osób powiązanych w ten czy inny sposób z kasynem Lucky Shamrock w Las Vegas. Przy okazji wracamy do korzeni, gdyż pretekstem do morderstw jest chęć odzyskania złota.

Jak na prosty koncept spaprano go w zadziwiająco złożony sposób. Przede wszystkim leży tempo opowieści. Karzeł spotyka głównych bohaterów po 30 minutach (z 90). Do tego czasu oba wątki są tak bardzo obok siebie, że jeden można byłoby wyciąć lub przynajmniej skrócić, bo ani ekspozycja związana z postaciami, ani zabawa w ciuciubabkę między karłem, a właścicielem lombardu nie jest zabawna. Gdy mała wredota wreszcie dotrze do kasyna i zacznie wykańczać kolejne osoby, to nadal nie ma co liczyć na zbyt wiele, bo dostajemy wątek przemiany jednego kolesia w karła, który skutecznie rozwleka opowieść. Dopiero ostatnie 30 minut to na tyle skondensowana rozrywka, że można się ożywić i zarechotać.

Poczucie humoru jest tak samo durne, jak w poprzednich częściach. Z kolei postacie wykazują się ponadprzeciętną głupotą. Nie na zasadzie: tak głupie, że aż zabawne, tylko żenująco głupie. Do tego stopnia, iż jest to jeden z filmów, przy których ma się nadzieję, iż rzekomo główny bohater skończy w plastikowym worku. Efekty specjalne wyglądają na coraz tańsze, muzyka na coraz mniej charakterystyczną (byle tylko brzmiała pseudoirlandzko) i tylko Davis trzyma poziom.

Jako że póki co oprócz tytułu, postaci i rosnących numerów filmów nie wiąże nic (przez co bardziej przypominają antologię), trójkę można sobie darować. Moja ocena: 2.

Leprechaun 4: In Space

Co mają ze sobą wspólnego Critters 4, Jason X, Dracula 3000 i Leprechaun 4? Wszystkie dzieją się w kosmosie i wszystkie są do chrzanu.

Ponownie mamy motyw uganiania się kurdupla za niewiastą. Jednak w przeciwieństwie do drugiej części, tutaj dziewoja jest chętna zostać żoną knypka, bo kuszą ją jego nieprzebrane skarby. W tym samym czasie na stację, na której znajdują się oboje, przybywa mały oddział marines. I tak zaczyna się polowanie jednych na drugich i vice versa.

Dekoracje i rekwizyty są odpowiednikiem niskiego budżetu kojarzonego z najtańszym, garażowym s-f, jakie możecie sobie wyobrazić. Wręcz chce się zaryzykować stwierdzenie, iż cała kasa poszła w charakteryzację Davisa oraz jeszcze jednego aktora, który pod koniec mutuje się w sporego potwora. Niestety oprócz nich i dosłownie paru zabójstw cała reszta jest zwyczajnie nudna. To ostatnie spowodowano tym, że przyzwoitych elementów jest mało i są rozstrzelone przede wszystkim w drugiej połowie filmu.

Najbardziej w tym filmie boli, że wbrew miejscu i czasowi wydarzeń tytuł miał szansę przełamać złą passę sequeli w kosmosie (do tej pory udało się chyba jedynie Hellraiserowi 4, a i to tylko dlatego, że nie był on w całości w konwencji s-f). Sam fakt, że kobieta towarzysząca Davisowi dzieliła z nim wiele cech charakteru (wliczając chęć wyrolowania po zdobyciu tego, co sobie upatrzyła) dawał niemałe pole do popisu, ale poza ich przepychankami słownymi praktycznie nie ruszono tematu. Pod ten paragraf podpada też cała reszta aspektów: nijaka muzyka, przebieg akcji, postacie, czy nawet odgłosy, które prawdopodobnie w całości zapożyczono z banku darmowych dźwięków, bo non-stop kojarzą się z czymś innym (np. grą Doom). Nawet sam karzeł nie rymuje tyle, co poprzednio. Moja ocena: 2-.

Leprechaun in the Hood

Karzeł na dzielni, joł! Jeden gościu podpierdziela mu złoty flet, którego dźwięk pozwala manipulować otoczeniem, a tym samym dorobić się fortuny. Samego karła trzyma uwięzionego za pomocą amuletu. Jego dobrą passę przerywa trzech młodzików, którym marzy się kariera raperów wszech czasów. Włamują się do typa, kradną flet i uwalniają karła. I tak zaczyna się gonitwa.

Nijak nie jestem w stanie polecić tego filmu. Może osoby interesujące się tym gatunkiem muzycznym, subkulturą hip-hopową oraz slasherami znajdą tu coś dla siebie. Bo jeśli odrzucić samą otoczkę i miejsce akcji, to jako slasher, horror, nawet czarna komedia, Karzeł 5 wypada naprawdę słabo. Ze dwa razy da się zarechotać na widok jatki w wykonaniu Davisa, ale poza tym z ekranu wieje nudą (nawet złe aktorstwo zamiast bawić przyprawia o ziewanie). Pomysł wyjściowy nie jest najgorszy, ale jego realizacja już tak. Bez polotu, bez jakichkolwiek zwrotów akcji, z bardzo małą ilością czasu ekranowego dla karła. Seans można rozważyć wyłącznie w ramach maratonu, najlepiej pod wpływem alkoholu (bez niego istnieje spora szansa, że będziecie musieli sobie tę odsłonę dawkować). Inaczej szkoda czasu. Moja ocena: 1.

Leprechaun: Back 2 tha Hood

Karzeł znowu na dzielni, joł! Ponownie mamy gangstersko-hip-hopowe klimaty. Ponownie ktoś kradnie złoto pokurcza, a resztę już znacie.

Strasznie nierówny film, ze wskazaniem na słaby. Z jednej strony wydaje się, iż wpakowano w niego większe fundusze, dzięki którym otrzymujemy ładnie stylizowane wstęp i zakończenie oraz przyzwoitą stronę techniczną, charakteryzującą się niezłymi zdjęciami i przejrzystym obrazem. Aktorstwo stoi też ciut wyżej od poprzedniej odsłony. Niestety, na tym koniec pozytywów.

Widowisko ponownie wlecze się. Karzeł przestał rymować, a zamiast rozwiązywać swoje problemy korzystając z magii, pozwala się skopać dosłownie przy każdym spotkaniu, by potem jednym mało wyszukanym ruchem załatwić adwersarza.  Najgorsze jest to, iż przez większość czasu nie widać nawet, jak to się dzieje. Np. wiadomo, że urywa rękę, ale zrealizowano to na zasadzie: sięgający po coś kurdupel, krzycząca postać, kurdupel stoi z zakrwawionym rekwizytem. Podczas całego seansu dosłownie dwa razy pokazano morderstwo od początku do końca. Pozostałe przypadki to właśnie takie dziwnie zmontowane sceny. Na domiar złego jest to pożegnanie z Davisem, u którego nie widać nawet krzty entuzjazmu znanego z poprzednich odsłon. Podobnie zresztą, jak u oglądającego. Moja ocena: 2-.

Leprechaun: Origins

Czwórka młodzików nocuje na irlandzkim odludziu. Ich życiu zagraża tytułowy karzeł.

Powiedzmy sobie szczerze, taki z tego filmu origin, jak z koziej dupy trąba. Karzeł nie jest powiązany w żaden sposób z poprzednimi odsłonami. Mam tu na myśli zarówno postać, jak i samo widowisko. Wbrew tytułowi nie dowiemy się też niczego o pochodzeniu poczwary (pod tym względem lepszą robotę robił Back 2 tha Hood w swoim wstępie).

Najgorsza jest jednak zmiana idei postaci. Zamiast złośliwego, rymującego kurdupla, otrzymujemy wariację na temat potwora z lasu dokonującego rzezi. Jeszcze żeby to było chociaż przyzwoicie zrealizowane. Jatka i sceny akcji są strasznie przeciętne i w wielu miejscach słabo widoczne (o efektach specjalnych lepiej w ogóle nie mówić). Gdyby to chociaż potrafiło utrzymać w napięciu, jak pierwsze Szczęki – nic z tego. Szkoda krajobrazu i mitologii, tylko się marnują.

Origins można potraktować dwojako. Jest to albo bardzo przeciętny slasher z potworem w roli antagonisty, albo bardzo zły sequel, którego nie warto tykać nawet dwumetrowym kijem, przez szmatę. W rezultacie moja ocena na koniec: 2+.